Đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa qua thương mại điện tử

Xu thế tự do hóa thương mại đang tạo sức ép cạnh tranh lớn trong mở rộng thị trường xuất khẩu (XK) của các nền kinh tế, trong đó có Việt Nam. 

Trao đổi với phóng viên Báo Quân đội nhân dân, ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (XTTM), Bộ Công Thương cho rằng, thách thức đó đặt ra nhiều yêu cầu cho doanh nghiệp (DN). Bên cạnh việc tập trung cải tiến công nghệ, chất lượng nguồn nhân lực, thay đổi phương thức quản trị, DN cần phải nhanh chóng nâng cao hiệu quả XTTM.

Chi phí dành cho xúc tiến thương mại còn thấp

Phóng viên (PV): Theo ông, thời gian qua, hoạt động XTTM đóng góp như thế nào tới tăng trưởng XK hàng hóa của Việt Nam?

Ông Vũ Bá Phú: Với sự hỗ trợ của Chính phủ, hoạt động XTTM của các DN những năm gần đây có rất nhiều cải thiện. Mỗi năm, có hàng nghìn khóa đào tạo về nâng cao năng lực cho DN, phát triển sản phẩm, phát triển mẫu mã, thương hiệu, cung cấp kỹ năng XTTM, tiếp cận thị trường... Tính chung, tổng kinh phí cho hoạt động XTTM của nước ta vào khoảng 400-500 tỷ đồng/năm. Trong đó đáng chú ý, phần xã hội hóa, vốn góp từ phía DN còn nhiều gấp 3-4 lần vốn hỗ trợ của Chính phủ, song đã tạo ra mức kim ngạch tăng trưởng XK khoảng 10%/năm trong suốt thời gian qua. Như vậy, có thể đánh giá hoạt động XTTM thời gian qua khá hiệu quả.

PV: Nhiều chuyên gia đánh giá chi phí cho XTTM của Việt Nam hiện chưa tương xứng với tiềm năng XK. Quan điểm của ông như thế nào?

Ông Vũ Bá Phú: Tại nước ta, kinh phí Nhà nước dành cho hoạt động XTTM rất thấp. So với Thái Lan, Malaysia, kinh phí hoạt động XTTM của Việt Nam cách khoảng vài chục lần, còn với các nước phát triển, như Hàn Quốc, Nhật Bản, mức kinh phí còn kém xa tới vài trăm lần. Để hoạt động XTTM có thể hỗ trợ các DN tốt hơn nữa, thời gian tới cần sự cải thiện, dành thêm nguồn ngân sách của Chính phủ cho hoạt động XTTM.

PV: Có những quan điểm cho rằng, nguồn lực XTTM của Việt Nam đã rất hạn chế nhưng việc tham gia hội chợ ở nước ngoài chưa thực sự hiệu quả. Thậm chí, có một số DN tham gia hội chợ như đi chơi. Ông bình luận gì về điều này?

Ông Vũ Bá Phú: Tôi cho rằng, đây là nhận xét chưa toàn diện, thấu đáo. Mỗi năm, trong khung khổ của hoạt động XTTM quốc gia, các DN, hiệp hội được tham dự khoảng vài chục hội chợ trên khắp thế giới từ một phần kinh phí hỗ trợ của Chính phủ. Những DN tham gia hội chợ này đều qua quá trình lựa chọn, kiểm soát, có những tiêu chí rất gắt gao từ phía Bộ Công Thương. Ví như, DN phải có kim ngạch XK ra sao, có cán bộ giao tiếp được tiếng Anh như thế nào, có cán bộ kinh doanh giỏi... Dù chưa thống kê được có bao nhiêu hợp đồng ký ngay tại hội chợ nhưng tham gia hội chợ đã mở ra cơ hội cho DN tiếp cận thị trường, khách hàng, giới thiệu sản phẩm. Tôi khẳng định, không có DN nào tham dự hội chợ trong khung khổ của Chương trình XTTM quốc gia như đi chơi.

Kết nối với các “ông lớn” về thương mại điện tử

PV: Để đạt mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu 8% trong năm 2019, từ nay tới cuối năm, trung bình mỗi tháng Việt Nam cần xuất khẩu khoảng 23 tỷ USD giá trị hàng hóa. Thời gian tới, chương trình XTTM cần có những thay đổi gì, thưa ông?

Ông Vũ Bá Phú: Việt Nam tham gia rất nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới. Để tận dụng tối đa những lợi ích từ các FTA cũng như vượt qua được thách thức của thương mại toàn cầu, phát triển XK bền vững, thời gian tới hoạt động XTTM cần có một số định hướng cho phù hợp. Thứ nhất, đẩy mạnh ứng công nghệ thông tin và thương mại điện tử (TMĐT) trong xúc tiến XK. Thứ hai, đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong hoạt động xúc tiến XK, chú trọng tìm kiếm đối tác cho các hiệp hội, DN trong nước, nhất là các DN vừa và nhỏ. Bởi trong bối cảnh toàn cầu, đối tác thương mại sẽ quan trọng hơn thị trường. Đối tác có thể đầu tư vào thị trường này ngày hôm nay nhưng ngày mai có thể rút ra và đầu tư vào thị trường khác. Thời gian tới, chúng tôi sẽ chú trọng việc hỗ trợ các DN vừa và nhỏ, hiệp hội trong duy trì kết nối bền vững với các đối tác thương mại.

Đặc biệt, trong khung khổ của Chương trình XTTM quốc gia, hoạt động hỗ trợ XTTM sẽ gắn kết hơn nữa với những hoạt động như xây dựng, phát triển và bảo vệ thương hiệu của DN trên thị trường trong nước cũng như quốc tế. Bởi thông qua việc xây dựng, phát triển, bảo vệ thương hiệu, DN mới có giá trị, có cơ hội gia tăng giá trị trên thị trường thế giới cũng như nội địa; đồng thời thông qua việc duy trì thương hiệu DN mới duy trì được kim ngạch XK bền vững.

PV: Như ông vừa chia sẻ, hiện nay TMĐT đang trở thành kênh xúc tiến quan trọng cho XK. Vậy Việt Nam cần làm gì để tận dụng cơ hội này?

Ông Vũ Bá Phú: Đối với Việt Nam, tốc độ tăng trưởng của TMĐT cũng như kinh tế số dự kiến năm 2030 tăng gần 600 lần so với năm 2003. Vì vậy, thời gian tới xúc tiến XK thông qua môi trường TMĐT cũng như kinh tế số là một trong những ưu tiên của Bộ Công Thương nhằm hỗ trợ DN. Việc hỗ trợ được triển khai thông qua nâng cao kỹ năng, năng lực cho DN, nâng cao hiểu biết về XTTM, xúc tiến XK thông qua môi trường TMĐT. Bên cạnh đó, Bộ Công Thương kết nối với các nhà cung cấp dịch vụ về TMĐT trên thế giới, như Amazon, Alibaba, các công ty kỹ thuật số khác như Google… để các đơn vị này tới Việt Nam, có những hoạt động hợp tác với Bộ Công Thương và hỗ trợ các DN, đặc biệt là DN vừa và nhỏ. Điều này nhằm giúp DN có thể ứng dụng tốt nhất những công cụ của TMĐT, công cụ của kinh tế số vào xúc tiến XK của DN trong thời gian tới.

Nguồn: Báo Quân đội Nhân dân