Cơ quan Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) đang phải đối mặt với một lượng lớn các yêu cầu từ các công ty đang tìm cách miễn trừ thuế quan của chính quyền Trump đối với Trung Quốc, ngay cả khi Washington và Bắc Kinh cố gắng hoàn tất giai đoạn một của thỏa thuận thương mại trong năm nay để chấm dứt cuộc chiến thương mại kéo dài 18 tháng qua.    

Hiện có hơn 3.000 công ty đã nộp khoảng 44.000 yêu cầu miễn trừ khỏi ba đợt thuế quan đầu tiên của Tổng thống Donald Trump, đối với 250 tỷ USD hàng nhập khẩu của Trung Quốc. Phần lớn trong số này, khoảng 28.000 yêu cầu, đang được xem xét kể từ ngày 1/11. Khoảng 4.900 yêu cầu đã được cấp, trong khi khoảng 10.970 đã bị từ chối. Và dự kiến sẽ có nhiều yêu cầu được gửi tới USTR trong những tháng tới.

USTR đã tiến hành quy trình xử lý trong tuần này để các công ty nộp đơn yêu cầu miễn trừ vòng thuế quan thứ tư đối với 300 tỷ đô la hàng nhập khẩu của Trung Quốc, là vòng thuế lớn nhất từ ​​trước đến nay. Không giống như các vòng thuế trước, chủ yếu nhắm vào các thành phần và bộ phận, các mức thuế này đánh vào một loạt các mặt hàng tiêu dùng thành phẩm. Tất cả mọi thứ, từ quần áo, điện tử đến nhạc cụ và nhiều thứ khác đều là đối tượng của vòng thuế quan mới nhất này. Đến ngày 2/11, các công ty đã nộp 146 yêu cầu miễn trừ khỏi vòng thuế quan thứ tư. Ví dụ, Apple đang yêu cầu loại trừ thuế cho Apple Watch, các bộ phận iPhone và HomePod trong số các mặt hàng khác.

Mỹ đưa ra thời hạn chót nộp đơn yêu cầu miễn trừ đối với 300 tỷ đô la hàng hóa được liệt kê trong danh sách thuế quan lần thứ tư là ngày 31/1/2020, bất chấp sự lạc quan của chính quyền về ít nhất là giai đoạn đầu tiên của một thỏa thuận thương mại với Trung Quốc trong năm nay. Quá trình miễn trừ thuế đã đóng đối với các danh sách từ một đến ba trị giá 250 tỷ đô la. Đối với danh sách một và hai, bao gồm 50 tỷ đô la hàng hóa, tất cả các yêu cầu đã được cấp hoặc từ chối. Các trường hợp đang chờ xử lý là từ danh sách ba, bao gồm 200 tỷ đô la xuất khẩu của Trung Quốc. Sự lạc quan đã tăng lên vào tháng 10 khi Tổng thống Trump tạm ngừng một đợt tăng thuế khác đối với 250 tỷ USD hàng nhập khẩu của Trung Quốc sau khi các nhà đàm phán đồng ý về các nguyên tắc của phần đầu tiên của thỏa thuận thương mại. Tuy nhiên, Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin cho biết các mức thuế dự kiến ​​vào ngày 15 tháng 12, giữa mùa mua sắm, có thể sẽ có hiệu lực nếu sau đó không đạt được thỏa thuận.

Có hay không có tiến triển trong các cuộc đàm phán thương mại tiếp tục là một câu hỏi mở. Mỹ và Trung Quốc đã từng tiến gần với một thỏa thuận vào tháng 5, nhưng các cuộc đàm phán đã sụp đổ sau khi Washington cáo buộc Bắc Kinh quay lưng lại với các cam kết chính. Cuộc chiến thương mại leo thang trong những tháng tiếp theo với việc chính quyền Trump áp thuế quan đối với hầu như tất cả hàng xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ. Các doanh nghiệp Mỹ, mà phần nhiều trong số đó là các công ty vừa và nhỏ, đã đưa ra nhiều ý kiến ​​trong đợt tham vấn công khai yêu cầu chính quyền suy nghĩ lại về chiến lược thương mại của mình. Các công ty khác đã lên tiếng mạnh mẽ ủng hộ thuế quan nhằm mục tiêu đối với Trung Quốc để thúc đẩy sản xuất và bảo vệ sở hữu trí tuệ của Mỹ.

Các nhà phân tích Phố Wall đã có một phản ứng ấm áp trước thông báo về giai đoạn đầu tiên của một thỏa thuận thương mại. Morgan Stanley đã gọi thỏa thuận này là không chắc chắn, và nói rằng có một số rủi ro, đó là sự leo thang thuế quan sẽ tiếp tục. Goldman Sachs cho biết đợt thuế quan tháng 12 có thể sẽ bị hoãn, nhưng vẫn có cơ hội 60% sẽ có hiệu lực vào năm 2020. Mặt khác, Evercore dự kiến ​​việc tăng thuế sẽ bị trì hoãn và không thấy trước bất kỳ sự tăng thuế nào năm sau. Sự không chắc chắn đã tăng trong tuần này sau khi Chile hủy bỏ hội nghị thượng đỉnh APEC nơi dự kiến hai nhà lãnh đạo Mỹ-Trung ​​sẽ ký kết giai đoạn một của thỏa thuận. Nhưng Tổng thống Trump cho biết Washington và Bắc Kinh đang tìm kiếm một địa điểm mới để ký kết và một thông báo sẽ sớm được đưa ra. Ngày 1/11, Trung Quốc cho biết họ đã đạt được sự đồng thuận về nguyên tắc với Mỹ sau cuộc điện đàm giữa các nhà đàm phán thương mại trong tuần này.

Trong bối cảnh không chắc chắn, các luật sư thương mại đang khuyến khích các công ty nộp đơn yêu cầu miễn trừ cho 300 tỷ đô la sản phẩm nằm trong danh sách thuế quan lần thứ tư. Mặc dù nhiều người đã tỏ ra nghi ngờ khi quy trình loại trừ mở ra cho hai vòng thuế quan đầu tiên, nhưng các công ty đã nhận được rất nhiều thành công khi nhận được miễn trừ của USTR. Khoảng 34% các yêu cầu được đệ trình cho danh sách một và hai, bao gồm 50 tỷ đô la hàng hóa, đã được cấp. Đó là một con số tích cực và ấn tượng. Để nhận được miễn trừ thuế quan, một công ty được yêu cầu phải giải thích liệu sản phẩm cụ thể chỉ có ở Trung Quốc hay không; cho dù họ đã cố gắng tìm nguồn sản phẩm từ Mỹ hay nước thứ ba; liệu việc áp dụng thuế quan sẽ gây ra thiệt hại kinh tế nghiêm trọng cho người yêu cầu hay lợi ích của Mỹ, và liệu sản phẩm này có quan trọng đối với chương trình công nghiệp “made in China 2025” của Bắc Kinh hay không.

Thách thức chính mà các công ty phải đối mặt là chứng minh rằng họ chỉ có thể cung cấp sản phẩm tại Trung Quốc. Nó cũng rất quan trọng đối với các công ty nộp đơn đăng ký với chính quyền bằng cách giải thích lý do tại sao việc kinh doanh và yêu cầu loại trừ của họ là tốt cho nền kinh tế Mỹ. Các đơn yêu cầu càng được làm rõ càng tốt, cho thấy cách thức mà nó tốt cho nước Mỹ - cách thức mà nó thúc đẩy các công việc của Mỹ, cách mà nó thúc đẩy hoạt động kinh tế của Mỹ thì tỷ lệ thành công cao hơn. Ngoài việc nộp đơn yêu cầu, các công ty cũng được khuyến khích khởi kiện tại Washington thông qua một hiệp hội thương mại, nhóm vận động hành lang hoặc liên hệ với phái đoàn quốc hội của họ. Tuy nhiên, các công ty sẽ cần phải kiên nhẫn với quy trình loại trừ - hoặc cùng chung tay vì một thỏa thuận thương mại dẫn đến việc Trump dỡ bỏ thuế quan đối với Trung Quốc. USTR đã không đưa ra khung thời gian chính thức để xử lý khiếu nại, nhưng thông thường phải mất vài tháng để yêu cầu loại trừ đạt được quyết định cuối cùng. Ngay cả khi công ty có vị thế mạnh, thì không có gì đảm bảo rằng việc loại trừ sẽ được chấp thuận. Hơn nữa, cũng chưa có gì lạc quan chắc chắn về việc chính quyền Trump sẽ dỡ bỏ thuế quan trong năm nay, bất chấp sự thúc đẩy của Mỹ và Trung Quốc để ký kết phần đầu tiên của thỏa thuận thương mại.

Nguồn: Báo Công Thương