Vì sao thị phần xuất khẩu của Việt Nam vào Mỹ chỉ tăng nhẹ?

Thị phần hàng xuất khẩu của Việt Nam trong tổng nhập khẩu của Mỹ mới chỉ tăng thêm khoảng 0,2 điểm phần trăm kể từ khi xung đột thương mại Mỹ – Trung chính thức diễn ra.

Trong khi đó, cùng thời gian này, thị phần xuất khẩu của EU và Nhật Bản vào Mỹ lại lần lượt tăng từ mức 10,5% lên 12,5% và 4,5% lên 5,5%.

Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC) cho biết, xung đột thương mại Mỹ-Trung kể từ khi khởi phát vào tháng 06/2018 đến nay đã và đang có những tác động nhất định tới xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ.

Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, lũy kế 4 tháng đầu năm 2019, xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đạt 17,8 tỷ USD, tăng 29,1% so với cùng kỳ, cao hơn so với mức 11,5% năm ngoái. Điều này dẫn tới Mỹ là thị trường xuất khẩu quan trọng nhất của Việt Nam và nếu không có thị trường này thì xuất khẩu của Việt Nam đã không thể tăng trưởng trong 4 tháng đầu năm.

Tuy nhiên, dù tăng trưởng cao 30% nhưng thị phần hàng xuất khẩu của Việt Nam trong tổng nhập khẩu của Mỹ mới chỉ tăng thêm khoảng 0,2 điểm phần trăm kể từ khi xung đột thương mại Mỹ – Trung chính thức diễn ra. Cùng thời gian trên, thị phần của các nước khác trong khu vực ASEAN như Thái Lan, Indonesia hay Malaysia nhìn chung không thay đổi hoặc cũng chỉ tăng nhẹ khoảng 0,1 điểm phần trăm.

Những số liệu trên cho thấy việc Mỹ áp thuế rõ ràng đã gây bất lợi đối với xuất khẩu của Trung Quốc. Những nước được hưởng lợi nhất lại là các đối tác đồng minh của Mỹ như EU và Nhật Bản. Các nước mới nổi ở ASEAN, trong đó có Việt Nam cũng được hưởng lợi nhưng chưa nhiều.

BVSC cho rằng diễn biến trên xuất phát từ 2 nguyên nhân. Đầu tiên là gói hàng hóa trị giá 250 tỷ USD của Trung Quốc bị đánh thuế cho đến nay phần lớn là máy móc thiết bị (chiếm 29%) và hàng hóa trung gian (chiếm 47%). Khi những mặt hàng này của Trung Quốc đắt đỏ hơn do thuế, Mỹ đều có thể dễ dàng thay thế nguồn nhập khẩu trong một khoảng thời gian ngắn từ các đối tác thương mại khác. Đó chính là lý do EU, Nhật Bản... tăng được thị phần xuất khẩu vào Mỹ trong 1 năm qua.

Bên cạnh đó, các hàng hóa sản xuất tại Trung Quốc mang tính chất tiêu dùng như điện thoại di động, đồ điện tử, dệt may, đồ chơi, dụng cụ thể thao... cho đến nay vẫn gần như chưa bị Mỹ áp thuế. Do đó, nhu cầu thay thế nguồn nhập khẩu của các doanh nghiệp Mỹ đối với những mặt hàng này sang các nước khác có trình độ sản xuất và giá cả tương đồng với Trung Quốc (như các nước ASEAN) chưa thật sự lớn. Thêm vào đó, việc dịch chuyển các chuỗi cung ứng sản xuất cần thêm thời gian để các doanh nghiệp hoàn tất việc đầu tư, xây dựng nhà xưởng và tuyển dụng nhân công.

Tuy nhiên, BVSC nhận định câu chuyện này sẽ hoàn toàn thay đổi nếu chiến tranh thương mại Mỹ-Trung leo thang lên mức cao nhất với việc Mỹ áp thuế lên toàn bộ hàng hóa của Trung Quốc. Khi đó, xu hướng dịch chuyển đơn hàng ra khỏi Trung Quốc sẽ rõ rệt hơn rất nhiều.

Chuyên gia cho rằng, nếu chiến tranh thương mại Mỹ-Trung leo thang lên mức cao nhất, thị phần xuất khẩu của Việt Nam tại Mỹ có thể tăng thêm khoảng 1% so với mức hiện nay, tương đương khoảng 25 tỷ USD.

Nguồn: Báo Diễn đàn Doanh nghiệp