Ngay đầu tháng 11, mọi sự quan tâm của thế giới dường như tập trung vào khu vực Đông Nam Á - nơi diễn ra Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 35 và các hội nghị liên quan được tổ chức tại Bangkok (Thái Lan). Chuỗi các hội nghị này được khép lại hôm 4/11 với tuyên bố rằng các cuộc đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) đã kết thúc sau hơn 6 năm đàm phán.

RCEP là một nhóm gồm 16 nền kinh tế thành viên, bao gồm 10 quốc gia ASEAN và sáu đối tác hiệp định thương mại tự do của ASEAN là Australia, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, New Zealand và Hàn Quốc.

Riêng Ấn Độ đã quyết định lùi lại khỏi RCEP, vì một số vấn đề nổi cộm chưa thể giải quyết được. Tuy nhiên, các thành viên RCEP khác dự kiến ​​sẽ hợp tác với Ấn Độ trong nỗ lực giải quyết các vấn đề này và nếu xoa dịu được các mối quan ngại đó thì họ có thể tham gia quan hệ đối tác khu vực vào một ngày sau đó. Tuy nhiên, ngay cả khi không có Ấn Độ, RCEP là một hiệp định thương mại tự do lớn, vì sẽ mang lại cho 15 nền kinh tế theo một bộ quy tắc thương mại chung bao gồm thuế quan chung, quy tắc xuất xứ, điều khoản đầu tư và các vấn đề thương mại khác bao gồm quản lý sở hữu trí tuệ, chính sách cạnh tranh và thương mại điện tử.

RCEP là một FTA duy nhất hội tụ đa dạng một số nền kinh tế lớn nhất thế giới (Trung Quốc và Nhật Bản), các nền kinh tế có thu nhập bình quân đầu người cao (Singapore, New Zealand, Brunei và Australia), các nền kinh tế công nghiệp hóa lớn (Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore và Trung Quốc ), các nền kinh tế có thu nhập trung bình với nguồn tài nguyên thiên nhiên rộng lớn (Malaysia, Indonesia, Thái Lan, Philippines và Việt Nam) và các nền kinh tế có thu nhập thấp, kém phát triển (Campuchia, Lào và Myanmar). Có thể thấy, RCEP là một nhóm không đồng nhất cho phép rất nhiều phạm vi cho hợp tác kinh tế và các cơ hội kinh tế bổ sung.

Một khía cạnh thú vị của RCEP là tính trung tâm ASEAN. Tất cả các thành viên không thuộc ASEAN của RCEP được kết nối với ASEAN thông qua các FTA ASEAN + 1 hiện có và RCEP dự kiến ​​sẽ thay thế tất cả các FTA này theo thời gian. Trong quá trình này, dự kiến ​​sẽ khuyến khích và mở rộng quan hệ kinh tế giữa ASEAN và các thành viên RCEP khác. Triển vọng đặc biệt mạnh mẽ đối với ASEAN và Trung Quốc. ASEAN đã là đối tác thương mại lớn thứ hai của Trung Quốc và việc triển khai RCEP từ năm 2022 sẽ chứng kiến ​​thương mại và đầu tư lớn hơn nhiều giữa Trung Quốc và ASEAN với ảnh hưởng tích cực đến chuỗi giá trị khu vực kết nối cả hai.

Một khía cạnh thú vị khác của RCEP là phạm vi mở rộng hơn nhiều. So với các FTA ASEAN + 1 hiện có, RCEP phản ánh khả năng tiếp cận lớn hơn nhiều. Điều này sẽ được thực hiện bằng cách loại bỏ thuế quan đối với gần 90% hàng hóa giao dịch; cập nhật quy tắc xuất xứ cho phép phạm vi bổ sung giá trị thông qua toàn bộ địa lý RCEP; quy định mạnh mẽ hơn về thương mại dịch vụ và đầu tư nước ngoài xuyên biên giới; và các quy tắc mới về tạo thuận lợi cho thương mại trong thương mại điện tử.

Bằng cách có được một phạm vi lớn hơn và bao gồm nhiều vấn đề mới hơn, RCEP hứa hẹn sẽ là một hiệp định thương mại thế hệ mới, linh hoạt và hiện đại hơn. Nó phản ánh những phát triển hiện đại hơn trong thương mại toàn cầu và sẽ khuyến khích các quốc gia thành viên tham gia vào thương mại đó trên cơ sở lợi thế so sánh tương ứng của họ. Ví dụ, RCEP dự kiến ​​sẽ đóng góp vào sự tăng trưởng của thương mại kỹ thuật số, cũng như các lĩnh vực tài chính, viễn thông, giao thông và du lịch. RCEP được khái niệm hóa vào thời điểm Mỹ đang dẫn đầu các cuộc đàm phán về thỏa thuận Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Tuy nhiên, Mỹ đã rút khỏi TPP sau khi ông Donald Trump trở thành tổng thống. Và mặc dù các thành viên TPP còn lại đã cùng nhau tiến hành Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), nhưng đã giảm cơ hội về kinh tế và chiến lược sau khi Mỹ rời khỏi.

Sự suy giảm tầm quan trọng của TPP đã chuyển sự chú ý của châu Á - Thái Bình Dương đến RCEP. Và so với CPTPP, RCEP lớn hơn rất nhiều khi các thành viên có nền kinh tế lớn hơn với dân số lớn hơn. Đây cũng là một FTA "toàn diện" hơn vì nó bao gồm các nền kinh tế kém phát triển, thu nhập thấp cũng như thu nhập cao và thu nhập trung bình. Trên thực tế, tầm quan trọng của RCEP thể hiện rõ từ việc các thành viên CPTPP như Nhật Bản, Australia và New Zealand cũng tích cực làm việc để kết thúc các cuộc đàm phán RCEP. Rõ ràng, các quốc gia này hình dung các cơ hội mới thông qua RCEP, những cơ hội mà họ không có hoặc không thấy trong CPTPP.

Tuy nhiên, một đặc điểm đáng chú ý khác của RCEP là khả năng các thành viên có thể ký kết thỏa thuận tại thời điểm các xung đột thương mại diễn ra trên toàn thế giới. Ngay cả trong số các thành viên RCEP, Nhật Bản và Hàn Quốc gần đây đã có vấn đề nghiêm trọng dẫn đến một số hạn chế xuất khẩu. Và trong thời gian gần đây, vấn đề Biển Đông đã làm gia tăng căng thẳng giữa Trung Quốc và một số quốc gia thành viên ASEAN. Nhưng các thành viên RCEP đã vượt qua những thách thức này và kết thúc các cuộc đàm phán RCEP. Điều này sẽ gửi một tín hiệu tích cực cho thương mại toàn cầu tại thời điểm một số quốc gia đang tìm cách sử dụng thương mại để thực hiện các mục tiêu địa chính trị.

Nguồn: Báo Công Thương

• Lấy ý kiến Doanh nghiệp về Dự thảo quy chuẩn kỹ thuật của UAE đối với hạt cà phê rang
• 7 quốc gia phê chuẩn nâng cấp FTA ASEAN - Australia - New Zealand
• Nhận diện thách thức trong xây dựng thương hiệu
• Thương nhân có thể nhập khẩu 300.000 tấn gạo từ Campuchia với thuế suất ưu đãi
• Startup từng bước trưởng thành tại thị trường quốc tế