Tin tức

Căng thẳng thương mại Nhật - Hàn và rủi ro đối với kinh tế Việt Nam

23/08/2019    105

So với cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung, tác động của căng thẳng thương mại giữa Nhật Bản và Hàn Quốc lên Việt Nam sẽ nhanh và trực tiếp hơn, ông Nguyễn Anh Dương, Trưởng ban Nghiên cứu Tổng hợp, Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) nhận định. 

Theo ông Nguyễn Anh Dương, Trưởng ban Nghiên cứu Tổng hợp, Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), căng thẳng thương mại giữa Nhật Bản – Hàn Quốc đang manh nha ở bước đầu tiên.

Tuy nhiên, hai nền kinh tế này đều là những nhà đầu tư lớn vào Việt Nam trong nhiều thập kỷ vừa qua, có sự gắn bó chặt chẽ.

Số liệu của Tổng Cục Hải quan cho thấy, 7 tháng đầu năm 2019, Hàn Quốc là thị trường xuất khẩu lớn thứ ba của Việt Nam với gần 3 tỷ USD, tăng 6,4%. Xuất khẩu máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện sang Hàn Quốc đạt gần 1,6 tỷ USD. Ở chiều ngược lại, Việt Nam cũng nhập 10,2 tỷ USD máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện từ Hàn Quốc, tăng 3% so với cùng kỳ. Và hơn 2,5 tỷ USD điện thoại, linh kiện từ xứ sở kim chi. 

Chưa kể, Hàn Quốc và Nhật Bản lần lượt giữ vị trí thứ 2 và 4 trong các quốc gia đầu tư nhiều nhất vào Việt Nam 7 tháng đầu năm nay, với tổng vốn đầu tư lần lượt 3,1 tỷ và 2,25 tỷ USD. 

Mặt khác, ngay cả khi không đề cập đến căng thẳng giữa Hàn Quốc và Nhật Bản có leo thang thành chiến tranh thương mại diện rộng, với phạm vi những mặt hàng công nghệ có thể ảnh hưởng trực tiếp đến Hàn Quốc thì Việt Nam ngay lập tức có thể cảm nhận được "sức nóng".

Lệnh hạn chế xuất khẩu vật liệu công nghệ cao của Nhật Bản được xem là "cú đấm" mạnh vào các công ty công nghệ Hàn Quốc mà Samsung hay SK Group là ví dụ tiêu biểu. Samsung hiện đang là nhà sản xuất chip DRAM số 1 thế giới, chiếm hơn 40% thị trường trị giá gần 100 tỷ USD. Tập đoàn này cũng sản xuất ra chip flash NAND số 1 với thị phần chiếm đến 35% toàn cầu. Còn SK lại là nhà sản xuất DRAM thứ 2 thế giới với 31% thị phần. Samsung hay LG cũng là những doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực màn hình LCD và LED.

Lệnh hạn chế nói trên khiến cho chuỗi giá trị của một loạt mặt hàng về điện tử, linh kiện của Hàn Quốc trên toàn thế giới. Theo đó, Việt Nam có thể chịu ảnh hưởng không nhỏ.

"Nếu không tiếp cận hoặc dự trữ đủ linh kiện đầu vào, các nhà máy của Hàn Quốc như Samsung, LG,… khó có thể đáp ứng đủ các đơn hàng xuất khẩu hàng điện tử, máy tính, điện thoại. Tác động đến Việt Nam sẽ ngay lập tức thông qua các con số về xuất nhập khẩu", ông Dương nhấn mạnh và cho biết trong tương lai gần, rủi ro về nguồn cung sẽ được thêm vào danh sách các lý do dẫn tới suy giảm xuất khẩu, đặc biệt là ở các nhóm hàng điện tử, điện thoại,…

Số liệu của Tổng Cục Hải quan cho thấy, trong 6 tháng đầu năm 2019, Việt Nam đạt kim ngạch xuất khẩu mặt hàng điện thoại và linh kiện gần 23,5 tỷ USD; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện khoảng 15,5 tỷ USD.

Ở chiều ngược lại, Việt Nam cũng nhập khẩu tới 8,6 tỷ USD hàng điện thoại và linh kiện và gần 2,0 tỷ USD máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện từ Hàn Quốc. Đó là chưa kể nhập khẩu từ các doanh nghiệp Hàn Quốc và mạng lưới nhà cung ứng của họ ở các nước thứ ba khác.

"Trước tình hình căng thẳng giữa Nhật Bản – Hàn Quốc chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, Việt Nam cần cẩn trọng theo dõi, đánh giá tình hình", ông Dương nói.

Cũng theo ông Dương, việc chúng ta muốn chen chân vào các chuỗi sản xuất cũng bị ảnh hưởng khi các doanh nghiệp lớn trong chuỗi phát sinh bất đồng có "tính dân tộc".

Bên cạnh đó, với góc nhìn là đối tác quan trọng, muốn học hỏi từ doanh nghiệp của Nhật Bản và Hàn Quốc, Việt Nam có thể cân nhắc đối thoại trực tiếp hoặc thông qua cộng đồng doanh nghiệp để góp phần tháo gỡ, giảm bớt những bất đồng hai bên.

Theo ông Dương, Việt Nam "Hoàn toàn có cơ sở để làm điều này. Bên cạnh quan hệ hợp tác kinh tế - thương mại – đầu tư tích cực và bền chặt với cả Nhật Bản và Hàn Quốc, chúng ta đang chuẩn bị cho vai trò Chủ tịch ASEAN 2020. Việt Nam không cần chờ đến năm 2020, mà có thể bắt tay ngay vào chuẩn bị, vận động cho tiến trình hội nhập ở khu vực. Điều này càng có ý nghĩa hơn khi nhìn nhận tác động đối với kinh tế Việt Nam – từ những căng thẳng thương mại ở khu vực – có thể diễn ra nhanh và trực tiếp", ông Nguyễn Anh Dương phân tích.

Chiến dịch tẩy chay hàng Nhật của Hàn Quốc và "hiệu ứng" Việt Nam

Ghi nhận tại Hà Nội, Tú Anh, một nhân viên văn phòng đã rất bất ngờ khi tới siêu thị K-Market ở Tố Hữu tìm mua một loại trà Nhật nhưng bị từ chối. Nhân viên ở đây chỉ cho anh tờ thông báo toàn hệ thống đã ngừng bán mặt hàng xuất xứ Nhật từ đầu tháng 8. K-Market là chuỗi chuyên phục vụ khách Hàn sống tại Việt Nam. Ngoài các sản phẩm chủ lực từ Hàn Quốc, siêu thị trước bán cả hàng xuất xứ Việt Nam, Trung Quốc, Thái Lan...

"Việt Nam đã mở cửa, tham gia vào sân chơi toàn cầu nên có thể chịu ảnh hưởng vì nằm trong chuỗi này", ông nói.

Trong một nghiên cứu vừa công bố, Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) đánh giá, hoạt động sản xuất, xuất khẩu và cán cân thương mại của Việt Nam có thể bị ảnh hưởng. Các mặt hàng có liên quan đến chất bán dẫn và màn hình như máy vi tính, điện thoại và máy ảnh. "Do vậy, khi xuất khẩu các mặt hàng này bị ảnh hưởng, cán cân thương mại hàng hóa của Việt Nam có thể giảm". VDSC nhận xét. 

Nguồn: Thời báo Chứng khoán